مقدمه : شکستگی مهره کمر ‏ ممکن است به دلایل مختلفی اتفاق بیفتد. این عارضه چنان جدی است که می‌تواند تمامی فعالیت‌ها و زندگی فرد آسیب‌دیده را تحت تأثیر قرار دهد. آیا برای بهبود شکستگی مهره کمر ‏کاری از دست پزشکان بر می‌آید؟ چگونه می‌توانیم با این عارضه به زندگی روزمره‌مان ادامه دهیم؟ واقعیت این است که امروزه پیشرفت‌های فراوانی در زمینه درمان و پیشگیری حاصل شده‌اند که تا حد زیادی می‌توانند کیفیت زندگی افراد دچار شکستگی مهره کمر ‏را بهبود دهند. در این مطلب قصد داریم نگاه دقیق‌تری به این مشکل بیندازیم و از توصیه‌های متخصصانی نظیر دکتر گیو شریفی، جراح مغز و اعصاب در این زمینه استفاده کنیم. لذا با ما همراه باشید تا:

• علت شکستگی مهره کمر ‏ را بررسی کنیم
• درباره عمل شکستگی مهره کمر ‏بیشتر بدانیم
• به این سؤال پاسخ دهیم که: آیا شکستگی مهره کمر خوب می‌شود؟

چه چیزهایی ممکن است باعث شکستگی مهره کمر شوند؟

پوکی استخوان را باید علت اصلی بسیاری از شکستگی‌های مهره کمر به‌ویژه در زنان یائسه یعنی 55 تا 65 سال بدانیم. به نظر دکتر گیو شریفی، جراح مغز و اعصاب، شکستگی مهره کمر در شرایط ترومای شدید یا ضعیف شدن پاتولوژیک استخوان اتفاق می‌افتد. در ادامه به مهم‌ترین دلایل این عارضه می‌پردازیم.

• یکی از علل شایع شکستگی مهره کمر پوکی استخوان است. این بیماری استخوان‌ها را نازک می‌کند؛ به‌حدی که حتی برای تحمل فشار طبیعی بدن ضعیف می‌شوند. شکستگی‌های ناشی از پوکی استخوان از این نظر منحصر به فرد هستند که ممکن است بدون آسیب ظاهری اتفاق بیفتند.
• این عارضه یک آسیب جدی ارتوپدی است که عمدتاً از ضرباتی با سرعت بالا به کمر ناشی می‌شود؛ از جمله:
• تصادف با ماشین یا موتورسیکلت
• سقوط از ارتفاع
• حادثه ورزشی
• عمل خشونت‌آمیز (مثل اصابت گلوله یا حمله)
• تومورهای ستون فقرات
• شرایط زمینه‌ای که مهره‌ها را ضعیف می‌کنند
• برخی داروها می‌توانند باعث شکننده و ضعیف شدن مهره‌ها شوند؛ از جمله: استروئیدهای خوراکی، داروهای ضدافسردگی و دیابت.‏
• وجود آثار شکستگی قبلی در مهره کمر احتمال یک شکستگی دیگر در آن را تا حد زیادی افزایش می‌دهد.
• عادات ناسالم زندگی اعم از سیگار کشیدن، مصرف بیش از حد الکل یا سبک زندگی کم‌تحرک بر تراکم ‏استخوان‌ها تأثیر می‌گذارند و آن‌ها را مستعد شکستگی می‌کنند. سیگار کشیدن و مصرف زیاد الکل بر توانایی بدنتان برای جذب کلسیم تأثیر می ‌گذارد.‏

آیا شکستگی مهره کمر‏ خوب می‌شود؟

پاسخ این سؤال تا حد زیادی بله است! چرا که به عقیده دکتر گیو شریفی، جراح مغز و اعصاب در پاره‌ای موارد، به‌علت کهولت یا شرایط خاص شکستگی، بهبودی کامل کمی دور از انتظار می‌شود؛ اما در اکثر موارد، شیوه‌های متنوع درمانی کارسازند. مهم این است که فرد بتواند با به دست آوردن سلامتی‌اش مجدداً به زندگی روزمره بازگردد و فعالیت‌هایش را با حداقل اثرپذیری از این عارضه از سر بگیرد. متخصصان برای درمان شکستگی مهره کمر روش‌های مختلفی را به کار می‌برند. در ادامه این روش‌ها را مرور می‌کنیم.

• قبل از هر چیزی باید درد را کنترل کنید:کنترل کردن درد حاد می‌تواند با موارد زیر صورت گیرد:
• داروهای ضدالتهابی غیراستروئیدی (NSAIDs)
• شل‌کننده‌های عضلانی
• داروهای مخدر ضددرد
• عوامل درد عصبی (یعنی داروهای ضدافسردگی سه‌حلقه‌ای)
• پچ ضددرد موضعی
• بلوک‌های عصبی بین‌دنده‌ای و تحریک عصب از طریق پوست
• طب پیشگیرانه: علاوه بر کنترل کردن درد حاد، درمان دارویی شکستگی مهره کمر نیز باید با هدف بهبود کیفیت استخوان و در نتیجه کاهش خطر شکستگی در آینده در نظر گرفته شود. برای درمان پوکی استخوان معمولاً موارد زیر توصیه می‌شوند که از طریق مکانیسم‌های ضدجذب یا استخوان‌زایی عمل می‌کنند:
• بیس فسفونات‌ها
• تعدیل‌کننده‌های انتخابی گیرنده استروژن
• هورمون پاراتیروئید نوترکیب
• کلسی تونین
• ویتامین دی
• عمل جراحی شکستگی مهره کمر‏: تقویت کردن مهره‌های کمر از راه پوست، از جمله ورتبروپلاستی یا کیفوپلاستی را می‌توان برای بیمارانی در نظر گرفت که دردشان با درمان‌های غیرجراحی رفع نشده و درد مداوم کیفیت زندگی‌شان را تحت تأثیر قرار داده است.
• در ورتبروپلاستی تزریق سیمان مایع به بدنه مهره شکسته با سوزنی صورت می‌گیرد که به صورت ترانس پا در آن وارد می‌شود.
• کیفوپلاستی عبارت است از تزریق کردن از راه پوست یک بالون به بدنه مهره‌ها و باد کردن آن برای بازگرداندن ارتفاع مهره‌ها و تزریق سیمان برای کاهش درد.

البته عواض روش‌های فوق را نیز باید در نظر بگیرید؛ از جمله: خارج شدن سیمان، آمبولی، آسیب عصبی، خونریزی، هماتوم، عفونت و افزایش خطر VCF در سطوح دیگر.

• درمان‌های غیرپزشکی: روش‌هایی نظیر فیزیوتراپی تحت نظارت، توانبخشی و ‏نوار چسب پاسچرال هستند که در ادامه به برخی از آن‌ها اشاره می‌کنیم.
• ماساژ بافت نرم
• تمرینات تقویتی برای بهبود ثبات کمر با تقویت عضلات کمر، تقویت عضلات محوری حمایت‌کننده بیمار (به‌ویژه ‏اکستانسورهای ستون فقرات) و همچنین عضلات تنه. تمرینات باید بر تقویت اکستنشن کمر ‏متمرکز باشند و ممکن است شامل تمرینات کششی با وزنه یا بدون وزنه، انقباض ایزومتریک عضلات پارانخاعی ‏و بارگذاری دقیق اندام‌های فوقانی باشند.
• برنامه فیزیوتراپی با تکنیک‌های دستی که شامل تمرین‌های تحت هدایت بالینی و خانگی طراحی شده برای ‏کاهش درد، افزایش قدرت عضلات بازکننده کمر و اندام تحتانی و بهبود وضعیت بدن، ثبات تنه و تحرک تنه هستند.
• برنامه تمرینی پویا (‏SPEED‏)؛ توسعه حس عمقی ستون فقرات نمونه‌ای از ‏رژیمی است که بر تقویت اکستانسورهای ستون فقرات با استفاده از کیفو ارتوز وزنی و تمرینات وضعیتی و ‏عمقی، از طریق دو جلسه تمرینی 20 دقیقه‌ای در روز تمرکز دارد.
• تقویت عضلات شکم، گلوتئال و لگن برای حمایت از ساختارهای ستون فقرات با نیروهای غیرفشاری

نتیجه‌گیری : به اعتقاد دکتر گیو شریفی، جراح مغز و اعصاب، بازگرداندن فردی که دچار شکستگی مهره کمر شده است به روال عادی زندگی، هنر والای متخصصان است. چنین افرادی در کنار درمان باید شیوه‌های مراقبتی و سبک زندگی سالم را بیاموزند؛ چرا که احتمال شکستگی مجدد مهره در آینده به‌علت ضربه شدید وجود خواهد داشت. این موضوع به‌ویژه برای افراد کهنسال و زنان یائسه بسیار توصیه می‌شود. تمامی درمان‌های پیشگیرانه، دارویی، جراحی و توانبخشی بخشی از فرآیند درمانی هستند که به کامل‌تر شدن بهبودی شکستگی مهره کمر کمک می‌کنند.