آپنه خواب (Sleep Apnea) باعث می‌شود که هنگام خواب تنفس شما متوقف شود. مغز شما سعی می‌کند با بیدار کردن شما به اندازه کافی برای نفس کشیدن، از شما محافظت کند، اما این مانع از خواب آرام و سالم می‌شود. با گذشت زمان، این وضعیت می‌تواند عوارض جدی ایجاد کند. آپنه خواب یک اختلال خواب بالقوه جدی است که در آن تنفس به طور مکرر متوقف و شروع می‌شود. اگر با صدای بلند خروپف می‌کنید و حتی پس از یک خواب کامل شبانه احساس خستگی می‌کنید، ممکن است آپنه خواب داشته باشید.

انواع اصلی آپنه خواب عبارتند از:

آپنه انسدادی خواب (OSA)، که شایع‌ترین نوع آن است و زمانی رخ می‌دهد که عضلات گلو شل می‌شوند و جریان هوا را به ریه‌ها مسدود می‌کنند.
آپنه خواب مرکزی (CSA)، که زمانی رخ می‌دهد که مغز سیگنال‌های مناسبی به عضلات کنترل‌کننده تنفس ارسال نمی‌کند.
آپنه خواب مختلط که به آپنه خواب پیچیده نیز معروف است، زمانی اتفاق می‌افتد که فردی OSA دارد – که با مطالعه خواب تشخیص داده می‌شود و هنگام دریافت درمان برای OSA به CSA تبدیل می‌شود.

آپنه خواب چقدر شایع است؟

یک مطالعه تخمین می‌زند که حدود ۱ میلیارد نفر (بین ۳۰ تا ۶۹ سال) در سراسر جهان مبتلا به آپنه انسدادی خواب هستند. آپنه خواب مرکزی کمتر از OSA شایع است، اما بیماری نادری نیست.

علائم آپنه خواب

علائم رایج آپنه خواب عبارتند از:
بیدار شدن مکرر در نیمه شب
مکث تنفس در هنگام خواب (ممکن است هم خواب شما متوجه این موضوع شود)
الگوهای تنفسی غیرمعمول (تنفس سریع که عمیق‌تر می‌شود، سپس دوباره سطحی‌تر می‌شود تا زمانی که تنفس قبل از شروع دوباره متوقف شود)
خروپف
بیدار شدن با احساس تنگی نفس یا احساس خفگی
خستگی، خواب‌آلودگی یا خستگی در طول روز هنگام بیدار شدن
سایر علائمی که ممکن است تجربه کنید عبارتند از:
سردرد، به خصوص هنگام بیدار شدن از خواب
تعریق شبانه
تغییرات خلقی (افسردگی و اضطراب)
احساس بی‌قراری در شب
اختلال عملکرد جنسی
آپنه خواب ممکن است در کودکان متفاوت باشد.

چه زمانی باید به پزشک مراجعه کرد؟

خروپف بلند می‌تواند نشان دهنده یک مشکل بالقوه جدی باشد، اما همه کسانی که آپنه خواب دارند خروپف نمی‌کنند. اگر علائم آپنه خواب دارید به پزشک مراجعه کنید. در مورد هرگونه مشکل خوابی که شما را خسته، خواب‌آلود و تحریک‌پذیر می‌کند، از پزشک خود سوال کنید.

علل آپنه خواب

علل آپنه انسدادی خواب

این نوع آپنه خواب زمانی اتفاق می‌افتد که عضلات پشت گلو شل می‌شوند. این عضلات از کام نرم، بافت مثلثی آویزان از کام نرم به نام زبان کوچک، لوزه‌ها، دیواره‌های جانبی گلو و زبان پشتیبانی می‌کنند.
وقتی عضلات شل می‌شوند، هنگام نفس کشیدن، راه هوایی شما باریک یا بسته می‌شود. شما نمی‌توانید هوای کافی دریافت کنید که می‌تواند سطح اکسیژن خون شما را کاهش دهد. مغز شما احساس می‌کند که نمی‌توانید نفس بکشید و برای مدت کوتاهی شما را از خواب بیدار می‌کند تا بتوانید راه هوایی خود را دوباره باز کنید. این بیداری معمولاً آنقدر کوتاه است که آن را به خاطر نمی‌آورید.
ممکن است خرناس بکشید، خفگی داشته باشید یا نفس نفس بزنید. این الگو می‌تواند ۵ تا ۳۰ بار یا بیشتر در هر ساعت، تمام شب تکرار شود. این امر رسیدن به مراحل عمیق و آرامش‌بخش خواب را دشوار می‌کند.

علل آپنه خواب مرکزی

این نوع کمتر رایج آپنه خواب زمانی رخ می‌دهد که مغز شما در ارسال سیگنال به عضلات تنفسی شما شکست می‌خورد. این بدان معناست که شما برای مدت کوتاهی هیچ تلاشی برای نفس کشیدن نمی‌کنید. ممکن است با تنگی نفس از خواب بیدار شوید یا در به خواب رفتن یا در خواب ماندن مشکل داشته باشید.
عوامل خطر آپنه خواب چیست؟
هر کسی می‌تواند به این بیماری مبتلا شود. این بیماری کودکان و بزرگسالان را تحت تأثیر قرار می‌دهد. برخی از عوامل خطر رایج آپنه خواب عبارتند از:
سابقه خانوادگی آپنه خواب
بیماری‌های قلبی، سکته مغزی یا فشار خون بالا
لوزه‌های بزرگ
چاقی
خطر ابتلا با افزایش سن افزایش می‌یابد. مردان بیشتر احتمال دارد که قبل از ۵۰ سالگی این بیماری را پیدا کنند .
همچنین، اگرچه چاقی خطر ابتلا به آپنه خواب را افزایش می‌دهد، اما هر کسی با هر وزنی می‌تواند به این بیماری مبتلا شود.

عوارض آپنه خواب

آپنه خواب ممکن است عوارض مختلفی ایجاد کند که بسیاری از آنها شدید یا تهدیدکننده زندگی هستند. این عوارض عبارتند از:
خواب‌آلودگی بیش از حد در طول روز یا “خواب‌های کوتاه” که در آن برای مدت بسیار کوتاهی در طول روز به خواب می‌روید (خطرناک هنگام رانندگی یا کار با ماشین‌آلات)
آریتمی (فیبریلاسیون دهلیزی یا آپاندیسیت دهلیز چپ)
فشار خون بالا
آسیب و نارسایی قلبی
ایست ناگهانی قلبی

تشخیص آپنه خواب

ارائه دهنده خدمات درمانی با پرسیدن سوالاتی در مورد علائم و سابقه پزشکی شما، آپنه خواب را تشخیص می‌دهد. اگر به این بیماری مشکوک باشند، برای تأیید تشخیص، آزمایش توصیه می‌کنند.

چه آزمایش‌هایی آپنه خواب را تشخیص می‌دهند؟

رایج‌ترین آزمایش‌ها برای آپنه خواب عبارتند از:
پلی‌سومنوگرافی. این یک آزمایش شبانه است که شامل پوشیدن حسگرهایی است که ضربان قلب، تنفس، سطح اکسیژن خون، امواج مغزی و موارد دیگر را کنترل می‌کنند.
آزمایش آپنه خواب در خانه. این نسخه خانگی مطالعه خواب است، اما شامل نظارت بر امواج مغزی نمی‌شود. محدودیت‌هایی برای این آزمایش وجود دارد. به عنوان مثال، نمی‌تواند آپنه خواب مرکزی را تشخیص دهد.
اگر مشکوک هستید که شما یا یکی از عزیزانتان آپنه خواب دارید، ممکن است بتوانید به ارائه دهنده خدمات درمانی در تشخیص آن کمک کنید. ضبط ویدیو و صدا از خود یا این فرد در حال خواب، به خصوص جایی که ارائه دهنده می‌تواند صدای تنفس را بشنود، می‌تواند شواهد کلیدی مورد نیاز ارائه دهنده را برای سرعت بخشیدن به روند تشخیص فراهم کند. همچنین می‌توانید با نگه داشتن یک تکه بافت در مقابل صورت یکی از عزیزانتان، شواهدی از حرکت هوا را نشان دهید تا این حرکت در ضبط قابل مشاهده باشد.

میزان شدت آپنه خواب چقدر است؟

ارائه دهندگان خدمات درمانی از شاخص آپنه/هیپوپنه (AHI) برای تعیین شدت تشخیص آپنه خواب استفاده می‌کنند. AHI میانگین تعداد آپنه (زمانی که در خواب نفس کشیدن متوقف می‌شود) و هیپوپنه (کاهش جریان هوا) را در هر ساعت اندازه‌گیری می‌کند. میزان شدت آپنه خواب عبارتند از:
آپنه خواب خفیف (AHI 5-14 مورد در ساعت)
آپنه خواب متوسط (15-29 مورد در ساعت)
آپنه خواب شدید (30 مورد یا بیشتر در ساعت)

آپنه خواب چه اندامی را تحت تأثیر قرار می‌دهد؟

آپنه خواب فقط به یک اندام در بدن شما محدود نمی‌شود. در واقع، بر بسیاری از سیستم‌های مختلف بدن تأثیر می‌گذارد. دو عضوی که بیشترین آسیب را می‌بینند شامل سیستم گردش خون (قلب) و سیستم عصبی (مغز) شما هستند.

درمان آپنه خواب

پزشکان، گزینه‌های درمانی مختلفی را بر اساس نوع آپنه خواب و شدت آن توصیه می‌کند. این موارد ممکن است شامل موارد زیر باشد:
استفاده از دستگاه تنفسی مانند دستگاه فشار مثبت مداوم راه هوایی (CPAP)
مدیریت هرگونه بیماری زمینه‌ای که باعث آپنه خواب می‌شود یا خطر آن را افزایش می‌دهد
تغییر وضعیت خواب ( مثلا به پهلو خوابیدن ) برای جلوگیری از فشار بر راه‌های هوایی
استفاده از دستگاه دهانی برای باز نگه داشتن راه هوایی
استفاده از دستگاه تحریک الکتریکی عصبی-عضلانی (NMES) برای جلوگیری از مسدود شدن راه هوایی توسط زبان و عضلات راه هوایی فوقانی در طول خواب
مصرف داروها
انجام عمل جراحی
جراحی آپنه خواب
جراحی‌های بینی، دهان و گلو ممکن است به جلوگیری از انسداد راه‌های هوایی در طول خواب کمک کند. این جراحی‌ها عبارتند از:

جراحی فک. روش‌های مختلف می‌توانند موقعیت فک شما را تغییر دهند تا بافت نرم نتواند به راه هوایی شما فشار وارد کند.
جراحی بینی. یکی از انواع رایج جراحی بینی، سپتوپلاستی است. این کار بافت نرم بینی شما را صاف می‌کند و عبور هوا از بینی و مجاری بینی را آسان‌تر می‌کند.