سندرم گیلن باره ( Guillain-Barré ) به مخفف (GBS) ، یک بیماری نادر است که باعث بی حسی ناگهانی و ضعف عضلانی می شود که می تواند بیشتر بدن را تحت تاثیر قرار دهد. این مشکل زمانی اتفاق می افتد که سیستم ایمنی بدن به طور غیر طبیعی پاسخ می دهد و به اعصاب محیطی خودی حمله می کند. اکثر افراد با درمان و توانبخشی از GBS بهبودی کامل پیدا می کنند.

همان طور که ذکر شد سندرم Guillain-Barre (gee-YAH-buh-RAY) وضعیتی است که در آن سیستم ایمنی بدن به اعصاب حمله می کند که می تواند باعث ضعف، بی حسی یا فلج شود. ضعف و گزگز در دست و پا معمولاً اولین علائم است. این احساسات می تواند به سرعت گسترش یابد و ممکن است منجر به فلج شود. در جدی ترین شکل آن، سندرم گیلن باره یک وضعیت اورژانسی پزشکی است. اکثر افراد مبتلا به این بیماری نیاز به درمان در بیمارستان دارند.

سندرم گیلن باره نادر است و علت دقیق آن مشخص نیست. اما دو سوم افراد در شش هفته قبل از شروع علائم گیلن باره، علائم عفونت را دارند. عفونت‌ها می‌توانند شامل یک عفونت تنفسی یا دستگاه گوارش، از جمله COVID-19 باشند. گیلن باره نیز می تواند توسط ویروس زیکا ایجاد شود.

هیچ درمانی شناخته شده برای سندرم گیلن باره وجود ندارد. چندین گزینه درمانی می توانند علائم را کاهش دهند و به سرعت بهبودی کمک کنند. اکثر افراد به طور کامل از سندرم گیلن باره بهبود می یابند، اما برخی از بیماری های جدی می توانند کشنده باشند. در حالی که بهبودی ممکن است چندین سال طول بکشد، اکثر افراد می‌توانند شش ماه پس از شروع علائم دوباره راه بروند. برخی از افراد ممکن است اثرات ماندگاری مانند ضعف، بی حسی یا خستگی داشته باشند.

چه کسانی معمولاً به سندرم گیلن باره مبتلا می شوند؟

سندرم گیلن باره (GBS) می تواند در هر سنی رخ دهد، اما بیشتر افراد بین 30 تا 50 سال را تحت تاثیر قرار می دهد.

سندرم گیلن باره چقدر شایع است؟

سندرم گیلن باره نادر است. سالانه حدود 100000 نفر در سراسر جهان به GBS مبتلا می شوند.

انواع سندرم گیلن

سندرم گیلن باره اشکال مختلفی دارد. انواع اصلی عبارتند از:

پلی رادیکولونوروپاتی دمیلینه کننده التهابی حاد (AIDP)، شایع ترین شکل در آمریکای شمالی و اروپا. شایع ترین علامت AIDP ضعف عضلانی است که از قسمت پایین بدن شروع شده و به سمت بالا گسترش می یابد.

سندرم میلر فیشر (MFS)، که در آن فلج از چشم شروع می شود. MFS همچنین با راه رفتن ناپایدار همراه است. MFS در ایالات متحده کمتر رایج است اما در آسیا رایج تر است.

نوروپاتی آکسون حرکتی حاد (AMAN) و نوروپاتی آکسون حاد حسی حرکتی (AMSAN) در ایالات متحده کمتر شایع هستند، اما AMAN و AMSAN در چین، ژاپن و مکزیک شایع تر هستند.

علائم سندرم گیلن باره

سندرم گیلن باره بر اعصاب محیطی تأثیر می گذارد که حرکت ماهیچه ها، سیگنال های درد و دما و حس لامسه را کنترل می کنند. بنابراین، GBS مسائل مربوط به این توابع را ایجاد می کند.

اولین علائم سندرم گیلن باره، ضعف عضلانی و یا احساس گز گز (پارستزی) است. این علائم معمولاً به طور ناگهانی ظاهر می شوند. آنها معمولاً هر دو طرف بدن را تحت تأثیر قرار می دهند و از پاها و باسن شروع می شوند و تا بازوها و صورت پخش می شوند. ضعف عضلانی در پاها ممکن است راه رفتن یا بالا رفتن از پله ها را دشوار کند.

شدت GBS می تواند از خیلی خفیف تا شدید متغیر باشد. بسته به شدت بیماری، علائم دیگر ممکن است شامل موارد زیر باشد:

درد عضلانی عمیق در پشت و یا پاها.

فلج پاها، بازوها و یا عضلات صورت. در موارد شدید، ممکن است فلج تقریباً کامل تجربه شود .

ضعف عضلانی قفسه سینه، که می تواند تنفس را دشوار کند. تقریباً 1 نفر از هر 3 نفر مبتلا به GBS را تحت تأثیر قرار می دهد.

مشکل در صحبت کردن و بلع (دیسفاژی).

مشکل در حرکت چشم و مشکلات بینایی.

علائم GBS می تواند در طی چند ساعت، روز یا چند هفته پیشرفت کند. اکثر افراد در دو هفته اول پس از ظهور علائم به شدیدترین مرحله ضعف می رسند. در هفته سوم، حدود 90 درصد افراد در ضعیف ترین حالت خود قرار دارند.

اگر ضعف عضلانی ناگهانی را تجربه کردید که در طی چند ساعت یا روز بدتر می‌شود، فوراً به پزشک مراجعه کنید. شروع درمان برای GBS در اسرع وقت بسیار مهم است.

علل سندرم گیلن

علت دقیق سندرم گیلن باره مشخص نیست. معمولاً روزها یا هفته ها پس از عفونت تنفسی یا دستگاه گوارش ظاهر می شود. به ندرت، جراحی یا واکسیناسیون اخیر می تواند باعث ایجاد سندرم گیلن باره شود. سندرم گیلن باره ممکن است در موارد زیر ایجاد شود:

در بیشتر موارد، عفونت با کمپیلوباکتر، نوعی باکتری که اغلب در طیور پخته نشده یافت می شود.

ویروس آنفولانزا.

سیتومگالوویروس.

ویروس اپشتین بار

ویروس زیکا

هپاتیت A، B، C و E.

HIV، ویروسی که باعث ایدز می شود.

پنومونی مایکوپلاسما.

عمل جراحی.

تروما.

لنفوم هوچکین.

به ندرت، واکسن آنفولانزا یا واکسیناسیون دوران کودکی.

ویروس کووید 19.

عوارض سندرم گیلن باره

اگر GBS بر اعصاب اتونوم تأثیر بگذارد، می تواند منجر به عوارض تهدید کننده زندگی شود. سیستم عصبی عملکردهای خودکار بدن را که برای زنده ماندن به آن نیاز هست، مانند ضربان قلب، فشار خون و هضم غذا، را کنترل می کند. هنگامی که با این سیستم مشکل ایجاد شود، به آن دیساتونومی می گویند.

عوارض ناشی از dysautonomia مرتبط با GBS می تواند شامل موارد زیر باشد:

آریتمی های قلبی

فشار خون ناپایدار.

مشکلات گوارشی

مشکلات کنترل مثانه، مانند احتباس ادرار.

تشخیص و آزمایشات سندرم گیلن باره

سندرم گیلن باره چگونه تشخیص داده می شود؟

پزشکان معمولاً سندرم گیلن باره را بر اساس علائم و سابقه پزشکی تشخیص می دهند همچنین معاینات فیزیکی و عصبی را برای یافتن نشانه‌های ضعف عضلانی و ضعف یا عدم وجود رفلکس‌های عمیق تاندون (هیپورفلکسی یا آرفلکسی) انجام می‌دهند.

با این حال، بسیاری از بیماری های عصبی دیگر علائم مشابهی با GBS دارند. بنابراین، پزشکان احتمالاً آزمایش‌های دیگری را برای رد سایر شرایط احتمالی انجام خواهد داد. این آزمایشات ممکن است شامل موارد زیر باشد:

الکترومیوگرافی (EMG) و آزمایش‌های هدایت عصبی

ضربه زدن به ستون فقرات (پنکسیون کمری )

آزمایش تصویربرداری مثل MRI

درمان سندرم گیلن باره

هیچ درمان شناخته شده ای برای سندرم گیلن باره وجود ندارد. اما برخی از درمان ها می توانند از شدت بیماری کاسته و زمان بهبودی را کوتاه کنند. درمان اصلی برای GBS شامل یکی از دو گزینه است:

تبادل پلاسما (پلاسمافرزیس): در این درمان، دستگاهی پلاسما را از خون جدا می کند، آن را درمان می کند و سپس پلاسما و خون را به بدن برمی گرداند. تبادل پلاسما آنتی بادی های موجود در پلاسما را که به اعصاب حمله می کنند، فیلتر می کند.

درمان با ایمونوگلوبولین داخل وریدی (IVIG): این درمان شامل تزریق داخل وریدی (IV) ایمونوگلوبولین‌ها است که پروتئین‌هایی هستند که سیستم ایمنی بدن  به طور طبیعی برای حمله به ارگانیسم‌های مهاجم می‌سازد . IVIG می تواند حمله سیستم ایمنی به اعصاب را کاهش دهد.

هر دوی این درمان‌ها معمولاً زمان بهبودی را کوتاه می‌کنند.