تومور مغزی به رشد غیر طبیعی سلول ها در مغز گفته میشود. رشد سلول های سریع این سلول ها باعث ایجاد یک توده در مغز خواهد شد که تومور مغزی نام دارد. تومورهای مغزی به دو دسته خوش خیم و بدخیم تقسیم میشوند. تومور مغزی خوش خیم به تومورهایی گفته میشود که رشد آهسته ای دارند و گسترش نخواهند یافت، و این تومورها از نوع سرطانی نیستند. تومورهای بدخیم جز تومورهای سرطانی به حساب میآیند که به سرعت رشد میکنند و به قسمت های مختلف مغز و نخاع گسترش خواهند یافت. تومورهای مغزی به دو دسته کلی قابل تقسیم هستند که طول عمر هر کدام از این دسته ها متفاوت است. دسته دیگری که برای تومورهای مغزی میتوانیم در نظر بگیریم تومورهای مغزی هستند که منشا آنها خود مغز است و تومورهای مغزی که بر اثر گسترش سرطانی از یک اندام دیگر به مغز ایجاد میشود که اصطلاحا به آن متاستاتیک گفته میشود.
طول عمر بیماران تومور مغزی نیز براساس شرایط پزشکی بیمار ، نوع تومور، اندازه تومور، نحوه انتشار و محل قرارگیری تومور ایجاد شده در مغز وی میتواند تاثیر مستقیم بر روی طول عمر وی بگذارد.
تومورهای مغزی به دو دسته خوش خیم و بدخیم تقسیم میشوند. در این بین شاید درباره درجه یا گرید (grade) تومورهای مغزی شنیده باشید. وقتی صحبت از درجه چهار یک تومور مغزی میشود یعنی این تومور کشنده و بدخیم است و گرید یک آن جز تومورهای خوش خیم است. همانطور که توضیح داده شد اگر تومور از بافت مغز تشکیل شود تومور اولیه و اگر تومور از ناحیه دیگری به مغز انتشار پیدا کند به آن تومورهای ثانویه میگویند. تومورهای ثانویه یا متاستاتیک در گروه تومورها مغزی کشنده قرار میگیرند و علائمی که دارند موجب اختلال در زندگی فرد میشود.
گلیوبلاستوما ها تومور های بدخیم و دارای گرید (سطح) 4 هستند. بخش بزرگی از سلول های این تومور ها به صورت مداوم در حال تکثیر و تقسیم هستند. این سلول های سرطانی به وسیله عروق خونی فراوان و غیر طبیعی تغذیه می شوند. با اینکه تومور اغلب از سلول های آستروسیت تشکیل شده اما شامل ترکیبی از انواع سلول های مختلف (از جمله عروق خونی) و نواحی دارای سلول های مرده (نکروز) نیز می شود.
تومور های گلیوبلاستوما انتشار یافته و به نواحی نزدیک به مغز حمله می کنند. گاهی اوقات این موارد می توانند از طریق فیبر های ارتباطی (جسم پینه ای) به سمت دیگر مغز انتشار یابند. انتشار تومور های گلیوبلاستوما به خارج از مغز بسیار نادر است. گلیوبلاستوما می تواند از ابتدا به صورت تومور گرید 4 بروز داده و نشانه ای از وجود تومور های سطح پایین تر وجود نداشته باشد. این تومور ها رایج ترین نوع گلیوبلاستوما بوده، اغلب بیماران مسن تر را مبتلا کرده و نسبت به دیگر تومور ها تهاجمی تر هستند.
از سوی دیگر، گلیوبلاستوما های ثانویه به صورت تومور های سطح پایین (2 یا 3) بروز داده و با گذشت زمان به سطح 4 می رسند. به طور کلی، گلیوبلاستوما ها در ابتدا رشدی آرام داشته و به تدریج تهاجمی می شوند. این تومور ها معمولا به عنوان IDH جهش یافته یا IDH تهاجمی تشخیص داده می شوند. گلیوبلاستوما هایی که در دسته IDH تهاجمی جای می گیرند معمولا سطح تهاجم بالا تری داشته و در مقایسه با نوع دیگر امید به بهبود در آن ها کم تر است.
تاری دید و اختلال بینایی
اختلال در تکلم و درک صحیح کلمات
اختلال در بلع و هضم غذا
اختلال در هماهنگی و کنترل کردن بدن
تشنج و حملات غیر قابل کنترل
سردرد همراه با حالت تهوع و استفراغ
سردرد شدید به خصوص در هنگام صبح، همچنین سردردهایی که با سرگیجه همراه است.
با اینکه گلیوبلاستوما معمولا در نیمکره های مغز بروز می دهند؛ اما می توان آن ها را در هر بخشی از مغز یافت کرد. گلیوبلاستوما هایی که در دسته IDH جهش یافته هستند، معمولا در بخش جلویی مغز رشد می کنند.
درمان گلیوبلاستوما ها به دلیل مقاومت برخی سلول ها نسبت به درمان می تواند دشوار باشد. به همین دلیل، برنامه درمانی گلیوبلاستوما ممکن است شامل چندین راهبرد درمانی باشد.
اولین قدم در درمان گلیوبلاستوما فرایند جراحی تشخیصی است تا فشار مغز کاهش یافته و تا حد امکان از تومور برداشته شود. این تومور ها حالت انتشار یافته داشته و دارای ریشه هایی هستند که به درون مغز نفوذ می کنند. به همین دلیل، برداشت کامل گلیوبلاستوما بسیار دشوار است.
این برداشت هنگامی دشوار تر می شود که تومور در نزدیکی بخش های مهم و کنترل کننده فعالیت هایی از جمله تکلم، حرکت و هماهنگی باشد.
پرتو درمانی و شیمی درمانی برای کاهش سرعت تکثیر سلول های باقی مانده از جراحی و تومور هایی به کار گرفته می شوند که امکان جراحی آن ها وجود ندارد. فیلد درمانی نیز می تواند همراه با شیمی درمانی به کار گرفته شود.
استاندارد درمان برای افرادی که به تازگی مبتلا تشخیص داده شده اند به عوامل مختلفی از جمله بیو مارکر های مولکولی و سن بستگی دارد. گلیوبلاستوما های عود کننده بر اساس پاسخ اولیه بیمار به درمان و ارزیابی روند پیشرفت بیماری درمان می شوند.
علت کشندگی برخی از تومورها به نوع و اندازه تومور، میزان رشد تومور بستگی دارد. همانطور که میدانید بدن انسان از میلیاردها سلول تشکیل شده است و این سلول ها دائما در حال تکثیر شدن هستند، در این بین سلول های پیر جای خود را به سلول های جدید میدهند. در صورتی که سلول ها رشد و تکثیر پیدا کنند بدون آنکه سلول های قدیمی از بین بروند، در این صورت فرآیند تقسیم سلولی با مشکل مواجه شده و سرطان یا تومور ایجاد میشود. حال اگر این اتفاق در مغز بیفتد مغز دچار تومور مغزی میشود. در صورتی که رشد این سلول ها کند باشد بیمار به تومور مغزی خوش خیم مبتلا میباشد که میتوان به کمک جراحی تومور را خارج کرد. در مواردی سلول های زیادی درگیر میشوند که در این شرایط جراح مغز و اعصاب نمیتواند کمک زیادی کند و در این شرایط فرد به تومور مغزی بدخیم مبتلا میشود. علت اینکه تومورهای متاستاتیک یا متاستاز و بدخیم کشنده هستند به دلیل تهاجمی و گسترش سریع آن به قسمت های دیگر است و همین علتی میشود بر اینکه تومور فشار زیادی به مغز وارد کند و به دنبال آن مغز قادر به انجام وظایف خود نباشد. وظایفی همچون تنفس، بلع و غیره.