قشر مغز که ماده خاکستری مغز نیز نامیده می شود، خارجی ترین لایه بافت سلول عصبی مغز است. ظاهری چروکیده از چین ها و شیارهای زیاد دارد. قشر مغز نقش کلیدی در حافظه، تفکر، یادگیری، استدلال، حل مسئله، احساسات، هوشیاری و عملکردهای مرتبط با حواس دارد. قشر مغز پوشش خارجی سطح مغز است.

قشر مغز چیست؟

قشر مغز خارجی ترین لایه مغز شماست. سطح آن چین های زیادی دارد و ظاهری چروکیده به آن می دهد. چین ها از شیارهای عمیق زیادی به نام sulci و نواحی برجسته به نام gyri تشکیل شده است. این چین‌ها به سطح قشر مغز شما اضافه می‌کنند و اجازه می‌دهند حجم زیادی از اطلاعات توسط سلول‌های عصبی بیشتری پردازش شوند. قشر مغز شما حدود نیمی از کل جرم مغز شما را تشکیل می دهد.

قشر مغز شما شامل شش لایه سلول عصبی است که بین 14 تا 16 میلیارد سلول عصبی دارد. ضخامت آن دو میلی متر (mm) تا چهار میلی متر (0.08 اینچ تا 0.16 اینچ) است.

قشر مغز به چهار لوب تقسیم می شود: پیشانی ( فرونتال ) ، جداری، لوب گیجگاهى ( تمپورال  ) و پس سری. هر یک از این لوب ها وظیفه پردازش انواع مختلف اطلاعات را بر عهده دارند. در مجموع، قشر مغز شما مسئول فرآیندهای سطح بالاتر مغز انسان از جمله زبان، حافظه، استدلال، تفکر، یادگیری، تصمیم گیری، احساسات، هوش و شخصیت است.

چرا قشر مغز ماده خاکستری نامیده می شود؟

ماده خاکستری که در لایه بیرونی مغز یافت می شود از بخشی از سلول های عصبی به نام دندریت تشکیل شده است. دندریت ها بخشی از یک سلول عصبی هستند که پیام شیمیایی را از سلول دیگر دریافت می کنند. قشر مغز شما خاکستری است زیرا آن بخش از عصب فاقد ماده پوشش دهنده چربی به نام میلین است. ماده سفید مغز شما از دسته های آکسون تشکیل شده است، بخش مرکزی طولانی یک سلول عصبی که در میلین پیچیده شده است. میلین به بافت رنگ سفید می دهد.

وظایف قشر مغز چیست؟

قشر مغز در بسیاری از عملکردهای سطح بالا مانند استدلال، احساسات، فکر، حافظه، زبان و آگاهی درگیر مسئول است. هر لوب مغز شما با عملکردهای مختلفی مرتبط است.

وظایف لوب فرونتال

لوب پیشانی در جلوی مغز و پشت پیشانی شما قرار دارد. وظایف لوب فرونتال عبارتند از:

• تصمیم گیری، حل مسئله
• فکر آگاهانه
• توجه
• کنترل عاطفی و رفتاری.
• تولید گفتار.
• شخصیت.
• هوش.
• حرکت بدن.

وظایف لوب اکسیپیتال

لوب پس سری در پشت مغز شما قرار دارد. وظایف لوب اکسیپیتال شما عبارتند از:

• پردازش و تفسیر بصری.
• جمع آوری داده های بصری در مورد رنگ، حرکت و جهت.
• تشخیص اشیا و چهره.
• درک عمق و فاصله.
• نقشه برداری دنیای بصری

وظایف لوب جداری

لوب جداری بین لوب پیشانی و اکسیپیتال و بالای لوب تمپورال قرار دارد. وظایف لوب جداری عبارتند از:

• پردازش اطلاعات حسی (لمس، فشار، درد، موقعیت، لرزش، دما).
• پردازش فضایی ، این توانایی درک مکان شما در فضای سه بعدی است، مانند نحوه حرکت در خانه یا شهر خود.

وظایف لوب تمپورال

لوب تمپورال بین لوب پیشانی و اکسیپیتال و زیر لوب جداری قرار دارد. وظایف لوب تمپورال عبارتند از:

• درک زبان، شکل گیری گفتار، یادگیری.
• حافظه
• شنیدن.
• تفسیر غیر کلامی
• تبدیل صدا به تصویر

چگونه ممکن است قشر مغز آسیب ببیند؟

آسیب به هر ناحیه از قشر مغز معمولاً ناشی از تومورها، تروما، بیماری های خودایمنی یا تصادف (خونریزی مغزی ) و سکته مغزی است.

علائم آسیب به قشر مغز

علائم به ناحیه ای از قشر مغز که آسیب دیده بستگی دارد.

علائم آسیب به لوب پیشانی

علائم آسیب به لوب فرونتال عبارتند از:

• مشکلات حافظه
• تغییر شخصیت
• مشکلات حل مسئله، تصمیم گیری.
• مشکلات توجه
• نقص عاطفی، رفتار نامناسب اجتماعی، تغییر رفتار.
• عدم توانایی درک یا بیان گفتار (آفازی).
• مشکل در صحبت کردن (آپراکسی).
• ضعف، فلج، از دست دادن کنترل عضلات یک طرف بدن (همی پلژی شل).
• یکی دیگر از علل آسیب به لوب فرونتال زوال عقل است.

علائم آسیب به لوب جداری

علائم آسیب به لوب parietal عبارتند از:

• تولید حافظه
• مشکل در نوشتن یا ناتوانی در نوشتن (آگرافیا).
• مشکلات ریاضی.
• بی حسی
• سرگردانی.
• هماهنگی ضعیف دست با چشم.
• ناتوانی در شناسایی اشیاء فقط با لمس (آسترئوگنوزیس).
• از دست دادن حس.
• آفازی.
• آپراکسی.

علائم آسیب به لوب تمپورال

علائم آسیب به لوب تمپورال عبارتند از:

• مشکلات شنوایی
• مشکلات حافظه
• مشکل در تشخیص چهره و اشیا.
• اختلالات زبانی (مانند آفازی ورنیکه)، مشکلات در درک زبان.
• از دیگر علل آسیب به لوب تمپورال می‌توان به تشنج‌های صرع، نارساخوانی رشدی و بیماری آلزایمر اشاره کرد.

علائم آسیب به لوب اکسیپیتال

علائم آسیب به لوب اکسیپیتال عبارتند از:

• مشکل در درک بیش از یک شیء به طور همزمان.
• مشکل در تشخیص اشیا از طریق دید.
• کوررنگی.
• توهمات مربوط به بینایی
• نابینایی کامل