ستون فقرات از مهره هایی تشکیل شده است که توسط دیسک های بین مهره های از هم جدا میشوند. ستون فقرات از سر و گردن و بدن حمایت کرده وبه آنها اجازه حرکت میدهد. همچنین از نخاع و ریشه های عصبی حفاظت میکند. ستون فقرات متشکل از هفت مهره گردنی ، دوازده مهره توراسیک ، پنج مهره کمری و قسمت بهم متصل ساکروم و کوکسیکس میباشد.

در بالغین، ستون فقرات دارای چهار منحنی میباشد که استحکام و انعطاف آن را افزایش میدهد.

برخی از ناهنجاری های شایع ستون فقرات :

کیفوزیس (قوز) : انحنای بیش از حد ستون فقرات به خارج که بیشتر در ناحیه توراسیک دیده میشود.

لوردوزیس (گودی) : انحنای بیش از حد ستون فقرات به داخل که بیشتر در ناحیه کمری دیده میشود.

اسکولیوزیس: انحراف ستون فقرات به طرفین

لیستزیس: جابجایی مهره ها به صورت لغزندگی و یا سرخوردگی آنها

در کنار ناهنجاری و دفورمیتی ها ، شکستگی های مهره و عوارض آنها از اهمیت قابل توجهی برخوردار است.

بیرون زدگی دیسک بین مهره ای:

یکی از شایع ترین مشکلات ستون فقرات ، بیرون زدگی دیسک بین مهره ای میباشد که برای بیمار علائم مختلفی ایجاد میکند و تا حد فلجی میتواند وی را تهدید کند .

دیسک بین مهره ای از غضروف فیبری ساخته شده که دارای دو بخش هسته و فیبرهای دایره ای میباشد. بیرون زدگی دیسک میتواند به ریشه های عصبی فشار زیادی ایجاد کند و شایع ترین محل آن در مهره های چهارم و پنجم کمری و پنجم و ششم گردنی میباشد.

علت:

معمولا علت مشخصی برای بیرون زدگی دیسک بین مهره ای نمیتوان ذکرکرد اما عللی همچون افزایش سن ، استفاده از عضلات پشت بجای پاها برای بلند کردن وسایل سنگین و یا زمین خوردن تاثیر بسزایی دارد.

علائم :

درد منتشر به اندامها ، بی حسی و ضعف اندامها و …

تشخیص:

1.معاینه: پزشک متخصص با انجام معاینات مختلف اندامها میتواند مسیر و شدت درد را بررسی کند هم چنین بررسی های نورولوژیک مثل تست رفلکسها ، کمک کننده میباشد.

2.گرافیها: از CT . MRI . X-Ray  و میلوگرام میتوان در تشخیص مشکلات ستون فقرات استفاده کرد

درمان:

1. درمان غیر جراحی و مراقبتی: استراحت ، دارو درمانی ، فیزیوتراپی و آب درمانی از جمله درمانهایی میباشد که در مواردی که بیرون زدگی خفیف بوده و به تازگی ایجاد شده باشد و درد قابل تحملی برای بیمار ایجاد کند، توصیه میگردد.
2. درمان جراحی: روش های جراحی مختلفی وجود دارد که محل و نوع بیرون زدگی دیسک بین مهره ای بستگی دارد

در مواردی که درد و بی حسی شدید باشد و ضعف و محدودیت حرکتی و یا آسیبهای نورولوژیک مثل احتباس ادراری و اختلال اسفنگتری برای بیمار ایجاد کند ، درمان جراحی توصیه میگردد.

روشهای جراحی:

1. لامینکتومی: با ایجاد برش پوستی و برداشتن بخشی از استخوانها به فضای دیسک رسیده و آن را میتوان تخلیه کرد .
2. میکرودیسککتومی : پس از برش کوچک پوستی و ایجاد سوراخ کوچک در لامینای استخوان به فضای دیسک رسیده و به کمک میکروسکوپ آن را میتوان تخلیه کرد که این روش کلاسیک بوده و کمترین آسیب را ایجاد میکند .
3. فیوژن مهره ای : در این روش تعداد مهره های درگیر بیشتر بوده و دستکاری زیادی انجام میگردد . علاوه بر بیرون زدگی دیسک ناپایداری مهره ها نیز بوجود می آید که به پیچ و یا دیسک مصنوعی برای حمایت بیشتر نیاز میشود.