دیسک کمر یکی از مشکلات متداول در ناحیه کمری از ستون فقرات است که معمولا به آن به عنوان آسیب به دیسک‌های لومبار اشاره می‌شود. این نوع آسیب‌ها می‌توانند بسیار دردناک و آزاردهنده باشند، به ویژه در دوران بارداری که شدت درد آنها معمولا بیشتر از حد معمول است. اگر علائم دیسک کمر در بارداری احساس می‌شود، بهتر است به بهترین جراح دیسک کمر و ستون فقرات مراجعه کنید تا درمان مناسب و به موقع انجام شود.

برای دیسک کمر در بارداری چه باید کرد؟

کمر درد در دوره بارداری برای زنان حامله امری شایع است که به ویژه در مراحل پایانی بارداری افزایش می‌یابد. این افزایش درد به دلیل شل شدن لیگامنت‌های بدن مادر و فشار زیادی که بزرگ شدن جنین بر ستون فقرات مادر ایجاد می‌کند، رخ می‌دهد. استرس‌های ناشی از بارداری همچنین می‌تواند باعث افزایش احتمال آسیب دیدگی ستون فقرات، به خصوص در دیسک‌های کمری، شود.

این فشار اضافی ناشی از بارداری می‌تواند منجر به کمردردهای شدید برای مادران شود. با این حال، آسیب دیدگی دیسک‌های کمر، به ویژه پارگی آنها، معمولاً در بارداری‌های نادر اتفاق می‌افتد، مگر اینکه مادر دچار فرسودگی دژنراتیو دیسک‌های کمری باشد یا پارگی دیسک‌های کمری داشته باشد که بارداری آن را تشدید کند.

در صورت داشتن آسیب دیدگی دیسک کمر در بارداری، می‌توان با انجام تمرینات روزانه نرمشی، اجتناب از مصرف دخانیات، مصرف آب کافی و استفاده از کرست‌ها و بریس‌های مخصوص برای حمایت از ستون فقرات، به‌خوبی دوره بارداری را بدون خطر و مشکل خاصی سپری کرد.

آیا دیسک کمر در بارداری خطرناک است؟

کمر درد در بین بیش از 56 درصد از زنان باردار گزارش شده است که به ویژه از هفته 12 بارداری شدت می‌یابد. تغییرات هورمونی، به ویژه افزایش هورمون ریلکسین در این بازه زمانی، باعث تغییر شکل بافت همبند، تغییرات در بافت‌های کلاژنی، و نرم شدن لیگامنت‌های لگنی می‌شود که در نتیجه احتمال پارگی و یا جابجایی دیسک‌های کمر در بارداری را به میزان زیادی افزایش می‌دهد.

با این حال، بارداری به تنهایی ریسک افزایش آسیب دیدگی‌های دیسک‌های کمری را بالا نمی‌برد و عوامل متعدد دیگری نیز در این روند موثر هستند. براساس پژوهش‌های انجام شده، عوامل زیر افزایش خطر و ریسک بروز انواع آسیب دیدگی‌های دیسک‌های لومبار در زنان حامله را دارند:

1. بالا رفتن سن بارداری در زنان
2. بالا بودن شاخص توده بدنی (BMI) در زنان باردار
3. سابقه داشتن انواع آسیب دیدگی‌های دیسک کمری (لومبار) پیش از بارداری
4. عدم داشتن سبک زندگی فعال
5. عدم داشتن تمرینات ورزشی منظم پیش و هنگام بارداری

به‌طور کلی، با رعایت موارد فوق و پیگیری به‌موقع توسط پزشک، می‌توان از بروز مشکلات جدی در ستون فقرات در دوره بارداری جلوگیری کرد.

آیا دیسک کمر باعث سقط جنین می شود؟

دوره بارداری برای تمامی زنان حامله بسیار چالش‌برانگیز است. افزایش ناگهانی وزن ناشی از رشد جنین و تغییرات گسترده‌ای در هورمون‌ها، به بدن زن باردار تغییرات زیادی وارد می‌کند که او را قادر می‌سازد که با افزایش اندازه جنین، شرایط داخلی بدن خود را تطبیق دهد و در آمادگی لازم برای زایمان قرار بگیرد. به همین دلیل، آسیب‌های دیسک کمر در بارداری می‌توانند رخدادهای ناخوشایند و آزاردهنده‌ای باشند که تنش‌های مادر باردار را به شدت افزایش می‌دهند.

به خوشبختی، بر اساس بررسی‌های انجام شده، درمان آسیب‌های دیسک کمر در بارداری تفاوتی با سایر زمان‌ها ندارد و اکثر زنان باردار پس از ۶ هفته با استفاده از روش‌های درمانی نگهدارنده و بدون نیاز به جراحی، موفق به کنترل آسیب‌های وارده به دیسک‌های لومبار خود شده‌اند.

علاوه بر این، تاکنون ثابت نشده است که آسیب دیدگی‌های دیسک کمری (لومبار) در هیچ شرایطی، وضعیت بارداری، حمل یا حتی خطر سقط جنین را تهدید کنند، مگر آنکه شدت آسیب دیدگی‌های دیسک لومبار به گونه‌ای باشد که زن باردار ناگهان دچار فلج اندام‌های تحتانی (پاها) شود و درگیری عصب سیاتیک را تجربه کند، که خوشبختانه تاکنون این حالت در هیچ مرجع علمی به ثبت نرسیده است.

علائم دیسک کمر در بارداری

اگر شما دچار مشکلات و یا آسیب‌های دیسک کمر در بارداری هستید، در بیشتر موارد، علایم شما به شدت گرفتگی عصب سیاتیک را نشان می‌دهند. علایم معمول گرفتگی سیاتیک در طول دوره بارداری شامل درد شلیکی و سوزان است که از پشت باسن شروع شده و به سمت ران و پاها پیش می‌رود، گاهی حتی تا کف پا و نوک پا هم گسترش می‌یابد.

به طور معمول، درد دیسک کمر در بارداری به‌طور کلی فقط در یک طرف از بدن حس می‌شود. پایی که مشکل عصب سیاتیک دارد معمولاً احساس سنگینی یا ضعف می‌کند.

ورزش برای دیسک کمر در بارداری

تمرینات ورزشی منظم در طول دوره بارداری برای پیشگیری از آسیب دیدگی دیسک های کمری بسیار مهم هستند. با راهنمایی پزشک زنان و جراح ستون فقرات، می‌توانید تمریناتی مناسب مانند پیاده‌روی یا آب درمانی را انجام دهید. حتماً قبل از شروع هر گونه تمرین، با فیزیوتراپیست متخصص مشورت کنید تا بتوانید عضلات اطراف دیسک های کمر خود را تقویت کنید.

یکی از تمرینات مفید، تمرین کششی در وضعیت چهارپایه (وضعیت گربه-گاو) است که عضلات لومبار را قوی‌تر می‌کند. این تمرین را حداقل 10 بار در روز انجام دهید و هر بار در حین انجام آن، عضلات را برای چند ثانیه فشار دهید.

تمرین دیگر، تقویت و سفت کردن عضلات لگنی است. برای این تمرین، دراز بکشید و زانوهای خود را خم کنید، سپس با تلاش کردن به سمت زمین، پشت خود را که در حالت قوسی است، به زمین بچسبانید. این حالت را 3 تا 5 ثانیه نگه دارید و حداقل 10 بار تکرار کنید.

چه مدت بعد از عمل دیسک کمر می توان باردار شد؟

عمل جراحی دیسک کمر یک روش درمانی جراحی است که برای مواردی انجام می‌شود که با استفاده از روش‌های درمانی نگهدارنده نمی‌توان بهبود و درمان آسیب‌های وارده به دیسک‌های کمری (لومبار) را فراهم آورد. در این عمل‌ها، دیسک آسیب‌دیده و ضایعات مرتبط با آن تخلیه می‌شوند و به همین دلیل فرد در طول دوره بارداری خود به هیچ خطری نیز نخواهد افتاد.

مدت زمان نقاهت پس از عمل دیسک کمر ممکن است بین ۲ تا ۶ ماه متغیر باشد، که بسته به وسعت و تعداد دیسک‌های آسیب‌دیده، سن و توان بدنی شما متفاوت خواهد بود. بنابراین، بهتر است قبل از شروع بارداری، هر زنی با جراح ستون فقرات خود مشورت کند تا زمان مناسب برای شروع بارداری را تعیین کند. رعایت این زمان نقاهت برای تسریع در ترمیم کامل محل جراحی، بهبود کامل و تکمیل فرآیندهای توانبخشی مهم است (از جمله فیزیوتراپی و کاردرمانی).

درمان خانگی دیسک کمر در بارداری

با توجه به جدی بودن آسیب‌دیدگی دیسک‌های کمری (لومبار) که امکان درمان خودمانی در منزل وجود ندارد، ضروری است که حتماً به پزشک متخصص مراجعه کرده و درمان را زیر نظر وی ادامه دهیم. با این حال، می‌توانید در طول دوره بارداری با رعایت نکات زیر در منزل به کاهش و پیشگیری از بروز مشکلات و آسیب‌دیدگی‌های دیسک کمر خود بپردازید:

• اجتناب از بلند کردن بارها و اجسام سنگین (بیش از 2 کیلوگرم)
• رعایت حالت صحیح نشستن و استفاده از صندلی و مبلی که اصول ارگونومی را رعایت کنند
• اجتناب از هر فعالیتی که ممکن است به دیسک‌های ناحیه کمر شما فشار وارد کند
• رعایت اصول خواب صحیح با قرار دادن بالش زیر زانوها، خوابیدن به طرف یکی از پهلوها و چرخیدن به طرفین به گونه‌ای که دو زانو به هم متصل باشند
• استفاده از کفش‌های با پاشنه کوتاه (کفش‌های تخت)
• استفاده از کمربندهای مخصوص بارداری

بارداری بعد از عمل دیسک کمر

اگر شما عمل جراحی دیسک کمر انجام داده‌اید، باید بدانید که بارداری بعد از آن برای شما هیچ تفاوتی با زنانی که این جراحی را نداشته‌اند، ندارد. در جریان عمل جراحی دیسک کمر، تمام آسیب‌ها و صدمات در کانال نخاع، مهره‌ها، دیسک‌ها و ریشه‌های اعصاب تخلیه و ترمیم می‌شوند.

با انجام جلسات فیزیوتراپی، کار درمانی، طب سوزنی، ماساژ درمانی، حرکات اصلاحی و تمرینات روزانه، عضلات کمر شما پس از اتمام دوره نقاهت بهبود پیدا کرده و نیرومندتر خواهند شد. این وضعیت به شما کمک می‌کند تا بارداری راحت‌تری داشته باشید. بنابراین، هیچگونه آسیبی به ناحیه عمل دیسک کمری شما به علت بارداری ایجاد نمی‌شود.

توصیه‌ی اکید تمام جراحان مغز و اعصاب و ستون فقرات این است که بارداری به‌طور طبیعی و با برنامه‌ریزی منظم شروع شود. زنان باید از چند ماه قبل از بارداری با برنامه‌های تغذیه‌ای و ورزشی منظم، خود را برای کاهش خطرات مرتبط با آسیب دیدگی دیسک کمری (لومبار) آماده کنند.